Adet Gecikmesi

Adet Gecikmesi

Adet Gecikmesi

Kız çocuğunun yetişkinliğe girmesinden başlayan menopoz yaşına gelene kadar ayda bir kez gelen vajinal kanamalara adet denir. Adet, mens kanaması, ay başı gibi ifadeler de bu döngüyü açıklamak amacıyla sıkça sarfedilen kelimelerdir.

Adet Gecikmesi

Düzenli yumurtlaması olan bayanlarda her ay rahim iç zarı duvarı artık endometrium kendini gebeliğe hazırlar. Şartlar ideal değilse ve ortamda sıhhatli sperm yoksa hazırlanmış olan küçücük yatak odası devre neticesinda bozunur ve adet kanaması olarak tariflenen şekilde bedentan atılır.

Sağlıklı bir adet döngüsü aşağı yukarı 28 günde bir dir. Fakat 21 ila 35 gün arasında da olabilir. Süresi 2-7 gündür ve günde ortalama 2-3 adet ped kullanılacak kadar kanama beklenir.

Adet kanı halk arasında pis kan olarak bilinir fakat bu doğru bir ifade değildir. Çünkü adet ile atılan endometrium artık kalınlaşmış olan rahim iç duvarı tamamıyla sterildir.

Adet kanaması sıhhatli bir kadın da 2-7 gün arasında sürmelidir. 1 gün süren adet kanaması periyot ne kadar derli toplu olsa da bilhassa rahim iç duvarına ait bir problem bulunduğunu düşündürür ve normal olarak kabul edilmez. Öte taraftan 7 günün üstündeki adet kanamaları da gene bu mekanizmanın rastgele bir yerinde bir problem bulunduğunu akla getirir.

Kadınların çok büyük bir yüzdesinde adet günü gününe olmaz. Aslında adet döngüsü hesaplanırken bir tanenin başından başkainin başına kadar geride bıraktığımız vakit baz alınır. Bu vakitı 28 (+ -)7 olarak kabul ederiz. 21günden kısa 35 günden uzun olan adet döngüleri adet düzensizliği olarak dşayetlendirilir.

Adet Gecikmesi Nedir?

Adet döngüsü yumurtlama problemi olmayan sıhhatli genç kızlarda ve bayanlarda ortalama 28 günde bir geneleyen periyodik vajinal kanamaları sahibi olan döngüdür. 28 gün ortalama kabul edilen bir dşayetdir. Çünkü çok az sayıda bayan derhal derhal aynı günde adet olurlar.

Bir bayana adet gecikmesi bulunmaktadır diyebilmek amacıyla beklediği tanenin üstüne ortalama 7 gün eklemek gerekir. Yeni adet görmeye başlayan genç kızlarda yumurtlamalar şimdilik tam düzene girmediği amacıyla ilk 1-1,5 sene tanenin düzensiz olması beklenilen bir haldur.

Adet döngüsünün derli toplu olması amacıyla hipotalamus, hipofiz, yumurtalıklar ve rahim dörtlüsünden meydana gelen düzenin birbiri ile uyum ve denge içerisinde çalışması lüzumludir. Bu mekanizmanın rastgele bir yerindeki küçük bir değişiklık patolojik olmasa da adet döngüsünün gününü değiştirebilir.

Dolayısıyla adet kanaması bir ay 26 günde bir olurken başka ay 24 günde öbür ay 30 günde olabilir. Bunların hepsini normal kabul ederiz. Bir tanenin başlangıcından başkainin başına kadar geride bıraktığımız vakit 21 ila 35 arasında ise bu döngü normal bir adet döngüsüdür. Yılda 1 ya da 2 kez bu vakit kısalabilir ya da uzayabilir. Periyot üst üste 2 ya da üstünde 35 günün üstünde gerçekleşiyorsa o vakit ele alınmalı ve netlikle bir jinekolog doğrulusunda dşayetlendirilmelidir.

Adet Gecikmesi Neden Olur?

Normal adet döngüsü sıhhatli bir bayanda 28 (+ - ) 7 gündür. Yani 21 ila 35 günde bir görülen adeti biz normal olarak kabul etmekteyiz.

Adet döngüsündeki gecikme 7 günü aşarsa adet gecikmesi denilir. Yani bir önceki ay örneğin 29 günde adet olan bayan 31 ya da 32 günde hala adet görmüyor ise 35 günü geçip gitmesini bekleriz.

Ergenlikte ve menopoz evveli devrede adet düzensizlikleri ve gecikmeleri natural olarak kabul edilir. Bu devrelerin dışındaki devrelerde fizyolojik ve sebepsiz gibi görülse de 35 günü geride bıraktığımız ve yenileyen her gecikme adet gecikmesi olarak değerlendirilmeli ve ele alınmalıdır.

Adet Gecikmesi Sebepleri Nelerdir?

Pek çok sebebe bağlı adet gecikmesi yaşanabilir. Bunların en sık rastlanan nedenleri şunlardır;

  • Gebelik,
  • Stres,
  • Hızlı kilo alıp verme,
  • Aşırı egzersiz,
  • Çok kilolu ya da çok zayıf olmak,
  • Emzirme devrei,
  • Polikistik over belirtisi,
  • Doğum denetim hapları,
  • Troid hastalıkları,
  • Kronik hastalıklar,
  • Erken menopoz.

1- Adet Gecikmesi ve Gebelik

Adet gecikmesinin en sık sebebi gebeliktir. Korunmalı cinsel temas olsa dahi adeti geciken her kadın da genellikle gebelik düşünülmeli ve kanda gebelik hormonu olan BHCG testi yapılmalıdır. Eczanelerde satılan idrar testleri kimi vakit yanıltsa da net netice fakat kan testi ile belli olur.

Bakire genç kızlarda tam bir temas olmadan, partnerin dış genital bölgeye yakın boşalması ile de gebeli olası olacağı amacıyla bu olasılık göz önünde bulundurulmalıdır.

2- Adet Gecikmesi ve Stres

Düzenli bir adet döngüsünde hipotalamus ve hipofiz çok mühim roller oynar. Beyinde tespit edilen bu bölgeler gerilimden son derece büyülenen bölgelerdir. Bu amaçla anksiyete bozuklukları, vakitğen depresyon, karamsar kşilik yapısı, alkolizim ve madde alışkanlıkları direkt olarak ya da dolaylı yollardan adet gecikmesine namacıyla olabilmektedir.

3- Adet Gecikmesi ve Kilo Bozuklukları

Boya göre hesaplanan en ideal beden ağırlığının % 10’dan daha az olması ya da beden kitle indeksinin 25’in üstünde olması hem yumurtlamayı bozarak hem hormonal dengesizliğe namacıyla olarak adet gecikmesine sebebiyet verir.

4- Adet Gecikmesi ve Polikistik Over Sendromu

Polikistik over belirtisi her ay derli toplu gerçekleşen yumurtlamanın olmayışı ile karakterize metabolik bir haldur. Yumurtanın çatlayamaması ile bayan bedeninde erkeklik hormonları ve androjen salgılanmaya başlar. Bu hormonal değişiklık ile yumurtalıklarda küçücük kistler meydana gelir ve yumurtlama bozunur, hem de durur. Bu tabloda geneleyen adet gecikmelerine namacıyla olur.

5- Adet Gecikmesi ve Aşırı Egzersiz

Yoğun egzersiz beyinde hipotalamusu etkileyerek adet gecikmesine namacıyla olabilir. Bunu en sık uzun maraton koşucularında ve balerinlerde görmekteyiz.

6- Adet Gecikmesi ve Doğum Kontrol Hapları

Sadece doğum denetim hapları değil, hormonlu spiral doğum denetim iğneleri (3 aylık),kol altı implantları içerdikleri hormnlar sebebiyle devre devre adet gecikmesi yapabilirler.

7- Adet Gecikmesi ve Troid Bozuklukları

Guatr bezinin çok çalışması ya da az çalışması adet düzensizliğine namacıyla olur. Genellikle az çalışan troid bezi gecikmiş adetlerle karakterizedir. İlaçla tedavisi olasıdür.

8- Adet Gecikmesi ve Erken Menopoz

Kadınlarda yumurtalık rezervinin bitmesi ile karakterize menopoz yaşı 45-55 arasıdır. Ülkemizdeki menopoz yaşı 49 civarıdır. 40 yaşın altında menopoza girilmesi erken menopoz olarak tanımlanır. Gebelik testi negatif olan her40 yaş altındaki bayanda bu olasılık de netlikle göz önüne alınmalıdır.

9- Adet Gecikmesi ve Kronik Hastalıklar

Sistemik hastalıklar, geçirilmiş kanser gibi yıkıcı hastalıklar, kemoterapi, radyoterapi, birtakım otoimmün hastalıklar diyabet gibi hormonal sistemi etkileyen hastalıklar da adet gecikmesi arasında saseneabilir.

Adet Gecikmesi Normal Mi?

Bir adet döngüsüne normal diyebilmek amacıyla bir tanenin başından başka tanenin başına kadar geride bıraktığımız vakit 21 ila 35 gün arasında olmalıdır. Burada mühim olan tanenin alışılagelen tarihinden 1 hafta erken yada geç olma olsılığıni kabul etmek gerekir. Düzgün bir adet döngüsü amacıyla 4 sistem denge ve uyum içerisinde çalışmalıdır.

Beyinde tespit edilen hipotalamus ve hipofiz bezleri ile yumurtalıklar ve rahimin rol oynadığı bu düzenin her hangi bir yerinde olan küçük bir iletişim dahi adet döngüsünün gününü değiştirebilir. Belirttiğim sınırlar dahilinde ( 21-35) olan döngülerde gerçekleşen adet gecikmiş gibi görülse dahi normaldir.

Bazen dikkat çekici hiçbir tıbbi sebep olmadan da adet gecikebilir. Yoğun egzersiz, gerilim ve uzun seyahatler var ise bu adet gecikmesini normal kabul ederiz.

Adet Gecikmesi En Fazla Kaç Gün Olur?

Ergenlik ile adet görmeye başlayan genç kızlarda sasenearın derli toplu duruma gelmesi 1,5-2 senesi bulabilir. Hem de 45 yaşından sonra menopoz belirtilerinin başlamasıyla yumurtalıklarda seyrek yumurtlama olacağı amacıyla 3-4 ayda bir adet görülmesi normaldir. Bu iki devre haricinde üreme çağındaki bir bayanda adeti 28 + -7 olarak tanımlarız. Yani 35 günü geride bıraktığımız bir adet döngüsüne adet gecikmesi diyebiliriz.

10 Gün Adet Gecikmesi Normal Mi?

Adet döngüsünü 28+ - 7 (artık 21ila 35) arasında tanımlarız. 10 gün gecikme şayet 21 günde 1 adet gören bayan ise normal iken 33-34 günde 1 adet gören bayan amacıyla adet gecikmesi düşünülebilir. Esas olan 1 hafta erken yada geç adet olunabileceği kabullenilmelidir.

Cinsel İlişki Adet Gecikmesi Yapar Mı?

Düzenli cinsel teması olan bayanlar kendi yöntemleri (çoklıkla dışarı boşalma yada kondom) ile korunmalarına karşın sasenearı gecikiyorsa netlikle kanda gebelik ekarte edilmelidir. Çünkü istenmeyen gebeliklerin çok büyük bir yüzdesinde bu bu bahsetmiş bulunduğumuz yöntemler (geri çekme, kondom, takvim metodu, vajinal duş) esasen kullanılmıştır.

Cinsel temas gebeliğin ilk koşulu bulunduğu amacıyla dolaylı olarak evet cinsel temas adet gecikmesine gebeliğe yol açtığı amacıyla sebep olur demek hiç de hatalı olmayacaktır.

Adet Gecikmesi Çözümü, Tedavisi

Adet gecikmesi ile jinekoloğa baş vuran bayanlarda ayrıntılı bir muayene ardından bütün bahsetmiş bulunduğumuz konular üstünde durulup sebebe yönelik bir yaklaşımda bulunulmalıdır. Gebelik netlikle ekarte edilmeli hormonal sistem, genital organlara bağlı olabilecek patolojiler (rahim iç duvarı problemları, kistler v.s.) araştırılmalı ve sebebe yönelik bir tedavi planı uygulanmalıdır.

Örneğin polikistik over belirtisi sebebiyle adet gecikmeleri yaşam sürdüren bayanlarda diyet, kan şekeri regülasyonu, kilo verme gibi yöntemler uygulanırken tiroid bezi problemi yaşam sürdüren bayanlarda çözüm yalnızca kolay bir ilaç tedavisi olabilmektedir.

Yada menopoza girmekte olan bayanlarda adet gecikmesi natural seyrine bırakılacağı gibi, adet söktürücü ilaçlarla bayanın adet olması sağlanıp psikolojik fayda sağlanabilmektedir.

Belirgin bir jinekolojik problem olmadan adet gecikmesi yaşam sürdüren bayanlar ise olası bulunduğunca en ideal kilolarını korumalı, sıhhatli beslenmeli, yeterinde egzersiz yapmalı, ağır sporlar yerine yoga yada çigong gibi daha meditatif egzersizlere başvurulmalıdır.

Sonuç olarak adet gecikmesi tedavisi, tam bir jinekolojik muayene ve lüzumlu tetkikler yapılarak çözüme kavuşturulması gereken mühim bir tıbbi haldur.