Dış Gebelik Tedavisi

Hamilelik döneminde normal döllenmede rahim içinde kendisi için oluşturulan yere yerleşmektedir. Döllenmiş yumurtanın normal yerinde değil de başka bir yerde tutunarak büyümesine dış gebelik adı verilir. Dış gebelik erken teşhis edilip zamanında tedavi edilmediği zaman ölümcül sonuçlara neden olabilir. Bazı ülkelerde anne ölümlerinin önmeli sebeplerinden biri olmasına karşın ilerlemiş ülkelerde dış gebelikten ötürü ölüm çok azdır. Bütün gebelikler içerisinde dış gebelik sıklığı 1/150 ile 1/1000 arasında değişiklik gösterir. Hem rahim hem de tüp enfeksiyonlarının sık sık gördüğünüz az ilerlemiş ülkelerde dış gebelik seviyesi 1/128'e kadar yükselir.

Dış gebelik yaşam sürdüren bireylerin %50 sinde tüpe bağlı problemler oluşur. Geçirilmiş batın cerrahileri, enfeksiyonları (özellikle tüberküloz) tüpe komşu bir tümöral yapı varlığı, endometriozis gibi tüpte çekilme ve yapışıklıklara niçin olan etkenler dış gebeliğe niçin olur. Yani tüpün narin yapısını ve hareketini kimi vakit her etken dış gebelik tehlikesini artırır.

Daha evvelce dış gebelik yaşamış kadınlarda tüp operasyonla alınsın alınmasın tekrarlama riski %10 gibi yüksek bir değerdir. Doğum denetim ilaçları dış gebelik tehlikesini azaltırken yalnızca progesteron sahibi olan doğum denetim ilaçları bu riski 5 kat artırmaktadır. Spiral kullanan kadınlarda rastgele bir gebeliğin oluşma riski %2’dir ve bunun dış gebelik olma olasılığı %17’lere kadar çıkmaktadır. Kısırlık sebebiyle tedavi gören kadınlarda da dış gebelik olasılığı artmıştır.

Dış gebelikte tanı kliniğe göre konulur. Hasta karşımıza adet gecikmesi, vajinal kanama ile gelir. Fakat tablo fazlası vakit dört dörtlük değildir. Ağrının sebebi tüpte yerleşmiş gebelik ürününün büyürken tüpü germesidir. Nadiren süratli seyreden olgularda rahimden dışarıya bir kanama olmadan tüp büyüyen gebeliği taşıyamaz ve yırtılarak karın içerisinde yaşamı tehdit eden iç kanamaya niçin olur. Dış gebelik tanısında en mühim nokta erken evredeki bozulmamış dış gebeliğin tanısını koymaktır. Dış gebelik karında şişlik, ağrı gibi klinik belirtilerini bozulmamış ta olsa 5. gebelik haftasından sonra gösterir. Vajinal kanama ise daha erken dönemde görülebilmektedir. Erken tanıda gaye ilaç ile ameliyata lüzum kalmadan dış gebeliğin tedavisidir. Kanda BHCG (gebelik hormonu) ve progesteron tayini ile erken tanı koymak mümkündür. Ultrasonografi ile dış gebeliğin erken dönemdeki tanısı son derece güçtür. İlerlemiş vakalarda fakat gebelik tüpte görülebilir. Rahim içine yapılacak biyopsi ile rahim içerisinde gebeliğe ait doku bulunmaması, AriaStella denilen rahim iç zarı doku cevabı genel olarak dış gebeliği düşündürür.

Dış Gebelik Tedavisi

Tedavide dış gebeliğin evresi, hastanın klinik hali son derece önemlidir. İç kanama ile seyreden, hastanın hayatını tehlikeye sokan vakalarda acil ameliyat endikasyonu vardır. Ameliyat açık ya da kapalı (laparoskopik) yapılabilir. Tüp yırtılmamış ise ve hasta doğurganlığını tamamlamamış ise tüpe yapılacak kesi ile materyalin çıkartılması, (salfingostomi) tüp yırtılmış ve harap olmuş ise kanama odağının durdurulup tüpün çıkartılması (salfenjektomi) gereklidir. Salfingostomi oluşturulan olgularda aynı tüpte yeni bir dış gebeliğin tekrarlanma seviyesi %15-20, aynı dış gebeliğin devam etme seviyesi %3-20 civarındadır. Bu amaçla tüp koruyucu cerrahi yaşamış hastalarda haftalık BHCG seviyesi takip edilmeli, değerde sabitlenme ya da yükselme varsa metotreksat tedavisine geçilmelidir.